ساختمان شرکت سهامی فرش ایران

این ساختمان عمارتی است که میان سال‌های ۱۲۹۰ تا ۱۳۰۰ در خیابان فردوسی در مرکز شهر تهران ساخته شد. این ساختمانمتعلق به یکی از بازرگانان نیکوکار زرتشتی به نام ارباب جمشید بوده است. از روی سنگ نبشته های موجود در این ساختمان می توان این را فهمید . در سال ۱۳۱۴ شرکت سهامی فرش ایران با دستور دولت وقت با هدف تولید، طراحی و پژوهش در زمینه فرش دستباف، در همین عمارت بنیادگذاری آغاز به کار کرد.

پیشینه

ساختمان کنونی شرکت فرش ایران به همراه بخش بزرگی از باغ روبروی آن (سفارت کنونی روسیه) بخشی از مرکز تجارتخانه و انبار ارباب جمشید بوده است. پس از پایه‌گذاری شرکت انگلیسی تولیدکننده قالی شرق این ساختمان به خانواده پیرنیا واگذار گردید. در دوره رضاشاه شرکت انگلیسی تولیدکننده قالی شرق (O.C.M) فروپاشید و دارایی‌های آن به شرکت سهامی فرش ایران واگذار شد و سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ این ساختمان به اجاره شرکت فرش در آمد که سرانجام در دهه پنجاه خورشیدی توسظ این شرکت خریداری شد. . تا سال ۱۳۵۴ این ساختمان به عنوان بنای اداری مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت و پس از جابجایی تشکیلات اداری به ساختمان خیابان خردمند، این ساختمان به نمایشگاه و فروشگاه تبدیل شد. در هشت سال دفاع مقدس به دلیل حملات هوایی و بمباران عراق ، دیواره های این ساختمان رفته رفته آسیب دید و ترک برداشت ، در نهایت طبقه ی دوم این ساختمان به دلیل آسیبی که دیده بود تخلیه شد . تا اینکه در سال های ۸۳ و۸۴ این ساختمان مرمت و بازسازی شد و دوباره قابل سکونت شد.

معماری

این ساختمان که در سال‌های پایانی دوره قاجار پایه‌گذاری شد، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها و شاهکار  معماری ایرانی در آن دوره است. معماری این ساختمان با الهام از معماری هخامنشی و نیزمعماری ساسانی و با بهره گرفتن از عناصر معماری آن دوره همانند ستون‌ها و سرستون‌های هخامنشی، پرهای هخامنشی، شیرهای بالدار، نیلوفرهای هخامنشی، تاج خروسی‌ها و … طراحی و ساخته شده است.

روی یکی از ستون‌های این ساختمان، سنگ‌نبشته‌ای وجود دارد که نام مؤسس این ساختمان را روی آن تراشیده است: حسب‌الفرمایش عمده‌التجار ارباب جمشید . که متأسفانه نام معمار آن مشخص نمی باشد .

بازسازی

همانطور که گفته شد این ساختمان در سال ۱۳۸۳  و ۱۳۸۴  بازسازی و تعمیر شد. نخست سازه این ساختمان که خشت و گلی بود ترمیم شد. و آن گاه نمای ظاهری و پیکره ساختمان با وجود فرسایش بسیار در گذر روزگاران هنوز چندان از میان نرفته بود. از این رو عناصر و اجزای معماری آن همچون نمای آجری، ستون‌ها، سرستون‌ها و زیرستون‌ها بهسازی شدند. در و پنجره‌های چوبی پوسیده و آسیب دیده با همان طرح بازسازی در جای خود گذاشته شدند. بدین سان نمای بیرونی همچنان نگهداشته شد. با زدودن لایه‌های گچ از ستون‌ها در تالارها دورنی، رویه سنگی آنها پیدا شد که همسان با طراحی ستون‌های نمای بیرونی بودند.

امیدوارم این مطلب برای شما کاربران عزیز مفید بوده باشه .